Historia e panjohur e kolonizimit amerikan të Palestinës
Projekti “Riviera” i presidentit amerikan për të marrë kontrollin e Gazës, po i bën jehonë misioneve të dështuara amerikane të shekullit XIX, përmes protestantëve ungjillorë që ushtruan pa sukses presion ndaj palestinezëve për të braktisur fenë e tyre, Islamin.
Nga Joseph Massad “Middle East Eye”
Miratimi i të ashtuquajturit “plan paqeje” të presidentit të SHBA-së, Donald Trump, për Gazën nga Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, është përshkruar gjerësisht si shpallja e SHBA-së, nëse jo e Trumpit personalisht, si sundimtari i ri kolonial i tokës dhe popullit të saj.
Trump i njoftoi për herë të parë planet e tij për Gazën në shkurt të këtij viti, kur propozoi marrjen e kontrollit të plotë të Rripit nga SHBA-të si një sipërmarrje investimi. Ky plan parashikon dëbimin e të gjithë popullsisë palestineze, me qëllim transformimin e Gazës në “Rivierën e Lindjes së Mesme”, të cilin edhe një media si CNN, e njohur për qëndrimin e saj pro-izraelit, e quajti “kolonializëm të shekullit XXI”.
Pas kritikave të forta ndërkombëtare, zyrtarët e lartë amerikanë hoqën dorë vetëm nga kushtet më të qarta, duke këmbëngulur se nuk do të ketë “asnjë ushtar amerikan në terren” dhe se çdo transferim i popullsisë palestineze do të jetë thjesht “i përkohshëm”.
Megjithatë, vetë Trump e rikonfirmoi shpejt planin fillestar. Pozicionimi i SHBA-së si sundimtari i ri kolonial i palestinezëve të Gazës ka siguruar jo vetëm mbështetjen aktive të regjimeve arabe dhe myslimane që shërbejnë si agjentë të SHBA-së, dhe të Autoritetit Palestinez kolaboracionist, por edhe të Algjerisë, vetë një ish-koloni e Francës, regjimi i së cilës duket i etur të bashkohet me klubin e shteteve kliente të SHBA-së në botën arabe.
Po ashtu duket se edhe Rusia dhe Kina, të cilat u abstenuan nga votimi në OKB, nuk janë aspak të interesuara për fatin e palestinezëve. Megjithatë, zhvillimet e fundit nuk janë të pashembullta. Përkundrazi, ato janë vazhdim i një përpjekjeje të vjetër të SHBA-së për të kolonizuar tokën e palestinezëve, një projekt origjinë e të cilit shkon në kohë që në fillim të shekullit XIX.
Shumë misionarë fetarë amerikanë u dërguan në Palestinë që në vitin 1821. Por ata qëndruan vetëm deri në vitin 1844, kur konkurrenca nga misionet protestante britanike e bëri të panevojshme praninë e tyre dhe i detyroi ata të zhvendoseshin në Siri dhe Liban.
Në përputhje me planet e ringjallura të krishtera evropiane për të ripushtuar Palestinën në fillim të shekullit XIX, protestantët amerikanë iu bashkuan asaj që u njoh si “Kryqëzata Paqësore”, duke themeluar disa koloni bujqësore në Xhafa ndërsa prisnin Ardhjen e Dytë të Krishtit.
Ata synuan të konvertonin disa mijëra hebrenj lituanezë që kishin emigruar së fundmi në Palestinë në pritje të Mesisë dhe t'ua mësonin atyre bujqësinë, por panë se ata ishin “dembelë” dhe të rezistentë ndaj konvertimit.
Një grup adventistësh amerikanë të Ditës së Shtatë u vendosën në Betlehem në vitin 1851, së bashku me kolonët e krishterë evropianë në fshatin aty pranë Artas. Më vonë, ata u zhvendosën në Xhafa, ku themeluan koloninë jetëshkurtër “Mali i Shpresës”.
Një grup tjetër kolonistësh, familja Dikson, themeloi “Koloninë e Misionit Amerikan” në Xhafa në vitin 1854, e cila u përball me rezistencën e banorëve palestinezë të asaj zone. Në vitin 1866, një grup artizanësh dhe fermerësh amerikanë protestantë mbërritën nga Maine për të themeluar një koloni tjetër në Xhafa.
Kolonia Adams - e emëruar sipas udhëheqësit të saj fanatik ungjillor, ish-mormonit Xhorxh Uashington Xhoshua Adams - pati si fillim 156 anëtarë, por nuk zgjati shumë. Adams u takua edhe me presidentin e SHBA-së Endrju Xhekson, duke i kërkuar që ai të ndërhynte tek osmanët në mbështetje të përpjekjeve amerikane për kolonizim, duke e krahasuar kolonizimin e Palestinës me atë të SHBA-së.
Palestinezët iu kundërvunë kolonistëve, duke i nxitur osmanët të protestonin tek ambasadori amerikan në Stamboll se “vendasit” po dëboheshin “nga fushat e tyre nga një koloni jankish”. Megjithatë, dështimi dhe borxhet e kolonisë e detyruan Adamsin që të tërhiqej pas vetëm dy vitesh.
Amerikanët e fundit protestantë ungjillorë që synuan të kolonizonin Palestinën mbërritën atje në vitin 1881, kur Horatio dhe Ana Spaford nga Çikago udhëhoqën 16 kolonistë për të përshpejtuar Ardhjen e Dytë. Në vitin 1896, atyre iu bashkuan 55 protestantë fundamentalistë suedezë, duke e çuar totalin e tyre në 150 në fillim të shekullit XX.
Në dallim nga sipërmarrjet e mëparshme, kolonia e tyre mbijetoi deri në fund të viteve 1950. Në fund të Luftës së Parë Botërore, dolën propozime të reja, ku vetë qeveria e Shteteve të Bashkuara merrte përsipër pushtetin si mëkëmbës kolonialë të Palestinës.
Në qershor 1919, Komisioni Amerikan King-Krejn, i dërguar nga presidenti Udrou Uillson, mbërriti në Palestinë për të studiuar dëshirat e popujve të Anadollit, Sirisë, Libanit dhe Palestinës, në një përpjekje për të zbutur rivalitetin britaniko-francez në ndarjen e sferave të tyre të ndikimit.
Në Palestinë, anëtarët e komisionit intervistuan dhjetëra palestinezë nga Shoqatat Myslimano-Kristiane, të themeluara pas luftës për t'iu kundërvënë sundimit kolonial britanik dhe kolonializmit sionist, por edhe anëtarë të klubeve intelektuale dhe shoqërore që palestinezët kishin krijuar para vitit 1914.
Të gjithë shprehën një kërkesë të qartë për pavarësinë e Palestinës. Sidomos patriotët e rinj palestinezë bënë thirrje për pavarësi dhe bashkim me Sirinë. Çdo palestinez i intervistuar e kundërshtoi me forcë kolonializmin sionist hebre.
Në gusht 1919, komisioni ia dorëzoi raportin e tij Konferencës së Paqes në Paris, duke vënë në dukje se populli i Palestinës mbështeste pavarësinë. Megjithatë, raporti pohonte se ata “nuk ishin ende gati” për të dhe se preferonin një mandat amerikan si një zgjedhje të dytë, me një asamble të zgjedhur në mënyrë demokratike, në vend të sundimit britanik ose francez.
Gjithsesi, kur raporti ishte gati, Britania dhe Franca kishin arritur tashmë një marrëveshje të veçantë dhe i kishin injoruar gjetjet e tij dhe po kështu bëri edhe Uillson. Raporti nuk u botua deri në vitin 1922, pasi Kongresi Amerikan miratoi Deklaratën e Balfurit.
Megjithatë, perspektiva e një roli amerikan në Palestinë i alarmoi sionistët, duke e nxitur Organizatën Sioniste që të kundërshtonte ashpër që palestinezët të qeveriseshin në mënyrë demokratike dhe jo despotike, siç kishin ndërmend britanikët.
Mandati Amerikan nuk do të zbatohej. Por ishin amerikanët, ata që organizuan një votim me shumicë në OKB në vitin 1947 për ta ndarë Palestinën midis kolonëve hebre evropianë dhe palestinezëve vendas, dhe që e njohën dhe mbështetën menjëherë Izraelin si shtet pas majit 1948, duke u bërë sponsori kryesor i këtij vendi që nga viti 1967.
Ambiciet më të fundit koloniale të Trump-it në Palestinë mbështeten jo vetëm tek një rol më i gjerë imperialist amerikan, por më e rëndësishmja, tek autoriteti i tij personal. Trump është vetë-caktuar si kreu i të ashtuquajturit “Bordi i Paqes”, që mendohet se do të shërbejë si administratë kalimtare që qeveris Gazën, përgjegjës për trupat paqeruajtëse shumëkombëshe, një komitet teknokratësh palestinezë dhe një forcë policore lokale për një periudhë dyvjeçare.
Ai ka ftuar të marrë pjesë edhe Tonin Bler - një nga politikanët më famëkeq britanikë, i urryer universalisht në botën arabe, dhe i cilësuar nga shumë njerëz si një “kriminel lufte” për rolin e tij në pushtimin e Irakut në vitin 2003.
Bler sapo ka vizituar Bregun Perëndimor të pushtuar nga Izraeli dhe është konsultuar me Husein El Sheikh, pasardhësin e caktuar të Presidentit të Palestinës, Mahmud Abaz, se si do të realizohen planet e Trumpit për Gazën. Kreig Mokiber, ish-drejtori i zyrës së Komisionerit të Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut në Nju Jork, e ka përshkruar në një intervistë të kohëve të fundit për “Electronic Intifada” rolin e Trump-it, të ngjashëm me atë të mbretit belg Leopoldi II në Kongo.
Dhe s'e ka gabim. Mbreti Leopold II i Mbretërisë së Belgjikës themeloi “Komitetin për Studimet e Kongos së Sipërm”, i cili shpejt u riemërua “Shoqata Ndërkombëtare e Kongos”, për të kolonizuar këtë tokë të Afrikës Qendrore - një lëshim i fituar në Konferencën e Berlinit.
Kjo i dha mundësi atij të krijonte në vitin 1885 “Shtetin e Lirë të Kongos” si pronën e tij personale.
Kolonizimi i Leopoldit i nënshtroi popullin e Kongos formave të tmerrshme të punës së detyruar dhe vjedhjes së burimeve lokale, dhe rezistenca popullore u përball me dhunë gjenocidale që vrau deri në 10 milionë njerëz, ose afro gjysmën e popullsisë së vendit.
Tmerret e mizorive leopoldiane përfshinin prerjen e duarve të mijëra kongolezëve si ndëshkim për mosbindjen e vërtetë dhe të perceptuar, dhe për dështimin e prodhimit të sasive të mjaftueshme të gomës. Planet e Trump për palestinezët e Gazës pas gjenocidit mbeten të errëta, duke pasur parasysh thirrjet e tij të shumta për dëbimin e tyre që kur u kthye në pushtet në janar të këtij viti, dhe duke pasur parasysh përpjekjet e fundit të Izraelit për të lehtësuar vetë-dëbimin e palestinezëve nga Gaza përmes fluturimeve “misterioze” për në Afrikën e Jugut.
Nëse ky është realiteti i “armëpushimit” të tij aq shumë të lavdëruar - gjatë të cilit bombardimet izraelite kanë vazhduar çdo ditë, duke vrarë të paktën 347 palestinezë të tjerë, pa llogaritur vrasjet e palestinezëve në Bregun Perëndimor nga Izraeli, por edhe ato në Libanin Jugor dhe Siri - atëherë ajo që do të duket si “paqe” nën sundimin e tij të drejtpërdrejtë nuk është një shenjë e mirë për popullin palestinez.
Fakti që Shtetet e Bashkuara (dhe personalisht Trump) kanë qenë pjesëmarrës aktivë në gjenocidin e palestinezëve të Gazës gjatë dy viteve të fundit, i cili ende nuk është zbutur, sugjeron se ajo që i pret ata mund të mos ndryshojë shumë nga fati i kongolezëve nën mbretin belg Leopold.
Midis të mbijetuarve të gjenocidit, 6.000 palestinezë kanë të paktën një gjymtyrë të prerë, përfshirë 4.000 fëmijë, duke iu shtuar mijërave që humbën gjymtyrët në pushtimet dhe bombardimet e shumta të Izraelit në Gaza që nga viti 2006.
Nuk është e qartë nëse, duke ndjekur një traditë leopoldiane dhe izraelite, palestinezët në Gaza duhet të presin më shumë amputime nën administrimin e Trump. Ndryshe nga Kongo, ku Leopold vodhin lëndën e parë, gomën, interesi mbizotërues i Trump-it qëndron më pak tek projekti i pasurive të paluajtshme i “Rivierës”, edhe pse kjo nuk duhet nënvlerësuar, dhe më shumë te rezervat e naftës dhe gazit natyror në bregun e Gazës.
I vetmi faktor i pa llogaritur në të gjithë këtë mashtrim të quajtur “paqe”, është lufta dhe qëndrueshmëria e vazhdueshme e palestinezëve të Gazës - një vendosmëri që nuk ka pranuar të zbehet pas më shumë se dy vitesh barbarizëm nga ana e izraelitëve.
Shënim: Joseph Massad, është profesor i politikës moderne arabe dhe historisë intelektuale në Universitetin e Kolumbias, Nju Jork.