Eksperti turk paralajmëron se hollimi i shtresës së ozonit ka vazhduar që nga viti 2020
Sipas një eksperti turk, hollimi i shtresës së ozonit është vërejtur çdo vit që nga viti 2020, me hollimin më të madh në Polin e Jugut dhe Antarktidë. Duke folur për Anadolu, Prof. Mete Tayanç, një akademik nga Universiteti Marmara në Istanbul, shpjegoi se shtresa e ozonit filtron rrezet ultravjollcë dhe lejon që gjatësitë e valëve të dukshme të kalojnë duke mbështetur kështu jetën. Në vitin 1994, Kombet e Bashkuara (OKB) përcaktuan 16 shtatorin si Ditën Ndërkombëtare për Ruajtjen e Shtresës së Ozonit.
Tayanç tha se nëse do të mungonte shtresa e ozonit, bota do të shihte efekte negative si plakja e parakohshme e lëkurës, kanceret si melanoma, çrregullimet e sistemit humanitar, kataraktet e hershme tek njerëzit dhe ndërprerja e procesit të fotosintezës në bimë.
Ai gjithashtu tha se janë tre faktorë kryesorë që shkaktojnë hollimin e shtresës së ozonit, klorofluorokarbonet, grimcat dhe rrezet e diellit.
Tayanç kujtoi se Protokolli i Montrealit mbi substancat që hollojnë shtresën e ozonit ka çuar në eliminimin me fazë të shumë substancave përgjegjëse për shterimin e shtresës së ozonit.
Protokolli, që u miratua më 16 shtator të vitit 1987 dhe që hyri në fuqi më 1 janar të vitit 1989, është një traktat ndërkombëtar që synon mbrojtjen e shtresës së ozonit duke eliminuar gradualisht prodhimin e substancave të ndryshme që shkatërrojnë ozonin.
“Kur Protokolli i Montrealit u përgatit për herë të parë, ishte parashikuar që kimikatet që hollojnë ozonin do të reduktoheshin me 50 për qind deri në vitin 1999. Ky synim u rishikua më vonë”, tha Tayanç.
“Amendamenti i Londrës, i nënshkruar në vitin 1990, vendosi një objektiv të ri për të ndaluar të gjithë gazrat që shkatërrojnë ozonin deri në vitin 2000. Pavarësisht reduktimeve të ndjeshme në emetimet, disa nga këto substanca përdoren ende në sasi të vogla sot”, shtoi ai.
Që nga viti 2020, tha ai, hollimi i shtresës së ozonit ka vazhduar në mënyrë të konsiderueshme.
“Nivelet totale të ozonit janë në rënie dhe siç jemi në shtator, zona e prekur po zgjerohet. Që nga 9 shtatori 2024, vrima e ozonit është më e madhe se 10 milionë kilometra katrorë (3,9 milionë milje katrorë)”, shtoi ai./AA