A mundet vetë universi të ketë vetëdije? "Islami e pohon"
Yjet më të ftohtë mund të ndryshojnë me vetëdije shpejtësinë e tyre përmes emetimeve të vetëdrejtuar, sugjerojnë studiuesit.
Koncepte kryesore:
Disa shkencëtarë besojnë se vetë universi mund të zotërojë vetëdije.
Teoria e panpsikizmit sugjeron që vetëdija ekziston në të gjitha materiet, madje edhe në yje.
Studiuesit sugjerojnë se vetëdija mund të jetë e lidhur me mekanikën kuantike ose një "fushë proto-ndërgjegjeje".
Eksperimentet si lidhjet e trurit dhe modelet e sjelljes së yjeve po eksplorojnë natyrën e vetëdijes.
Ndërgjegjja dhe inteligjenca janë dukuri të veçanta; vetëm sistemet e ndërgjegjshme mund të ushtrojnë vetëkontroll të vërtetë.
_________
A është Universi i ndërgjegjshëm?
Çështja e ndërgjegjes - çfarë është dhe nga vjen - ka habitur filozofët dhe shkencëtarët për shekuj. Sot, teoritë novatore sugjerojnë se vetë universi mund të jetë i vetëdijshëm. Kjo ide, e eksploruar në fusha si neuroshkenca, mekanika kuantike dhe kozmologjia, po sfidon pikëpamjet tradicionale të materializmit dhe dualizmit.
Një teori e spikatur, panpsikizmi, sugjeron se vetëdija është e natyrshme në të gjitha materiet. Kjo mund të nënkuptojë se edhe yjet, atomet dhe grimcat nënatomike kanë një nivel të caktuar të vetëdijes. Neuroshkencëtari Christof Koch e përkufizon ndërgjegjen si aftësinë për të perceptuar veten dhe mjedisin përreth, një atribut i pranishëm në sistemet biologjike dhe, potencialisht, më gjerë. A rrjedh vetëdija nga një fushë e padukshme që banon në universin tonë?
Panpsikizmi dhe Mekanika Kuantike
Teoria e panpsikizmit përputhet me gjetjet në mekanikën kuantike, ku grimcat marrin formë ose pozicion vetëm kur vëzhgohen. I ndjeri John Archibald Wheeler, i njohur për shpikjen e termit "vrima e zezë", propozoi idenë e një "parimi antropik pjesëmarrës", duke pohuar se vëzhguesit luajnë një rol kyç në krijimin e realitetit. Ai sugjeroi se çdo grimcë mund të strehojë një fragment të vetëdijes të zhytur nga një fushë universale proto-ndërgjegjese.
Fizikani Sir Roger Penrose e lidhi vetëdijen me proceset kuantike brenda trurit, duke propozuar që ajo të dalë nga ligjet fizike të universit. Gregory Matloff dhe Bernard Haisch e zgjeruan këtë, duke spekuluar se yjet më të ftohtë mund të shfaqin vetëdijen duke lëshuar avionë të drejtuar për të ndryshuar lëvizjen e tyre. Të dhënat vëzhguese, si Ndërprerja e Parenagos, e mbështesin këtë model. Nëse vërtetohet, panpsikizmi mund të shpjegojë edhe fenomene si materia e errët.
Eksplorimi i ndërgjegjes përmes eksperimentit
Shkencëtarët po testojnë gjithashtu vetëdijen në organizmat biologjikë. Eksperimentet e Christof Koch përfshijnë lidhjen e trurit të kafshëve për të vëzhguar nëse ndërgjegjja e integruar shfaqet mes tyre. Këto përpjekje synojnë të matin vetëdijen duke përdorur një njësi të propozuar të quajtur "phi", e cila vlerëson shkallën e kontrollit të vetëdrejtuar.
Implikimet e panpsikizmit shtrihen në inteligjencën artificiale. Ndërsa AI mund t'i tejkalojë njerëzit në detyra specifike, asaj i mungon vullneti i vetë-prodhuar. Linja midis inteligjencës dhe vetëdijes mbetet një dallim thelbësor në zhvillimin e ardhshëm teknologjik./digitimed.com
-------------------------------------------------------------------
Në mendimin islam, koncepti i vetëdijes brenda universit nuk diskutohet në mënyrë eksplicite, por ka disa parime dhe besime që mund të ofrojnë njohuri. Islami mëson se çdo gjë në univers është krijim i Allahut (Zoti) dhe se i gjithë krijimi është një shenjë e ekzistencës dhe cilësive të Tij. Kurani thotë se të gjitha gjërat në univers lavdërojnë dhe lavdërojnë Allahun, megjithëse njerëzit mund të mos e kuptojnë se si (Lartmadhëri të merituar i shprehin Atij shtatë qiejt e toka dhe çka ka në to, e nuk ka asnjë send që nuk e madhëron (nuk i bënë tesbihë), duke i shprehur falënderim Atij, por ju nuk kuptoni atë madhërim të tyre (pse nuk është në gjuhën e tuaj). Ai është i butë dhe fal shumë." Kurani 17:44). Kjo mund të shihet si një formë e vetëdijes, megjithëse jo në të njëjtën mënyrë sikurse njerëzit e kuptojnë vetëdijen. Për më tepër, misticizmi islam ndonjëherë eksploron idenë e një lidhjeje më të thellë midis gjithë krijimit dhe hyjnores. Sufitë shpesh flasin për universin si pasqyrim i atributeve të Allahut, dhe disa madje sugjerojnë se i gjithë krijimi ka një dimension shpirtëror që lidhet me Zotin. Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se teologjia kryesore islame nuk e përshkruan në mënyrë tipike universin se ka vetëdije në mënyrën se si njerëzit e bëjnë. Përkundrazi, theksohet varësinë e krijimit dhe marrëdhënien me Krijuesin.