Rënia e Asadit ekspozoi "Th.ertoren Njerzore", b.irucën më f.amkeqe nëntokësore të t.orrturave të mijëra sirianëve
Rënia dramatike, por e pashmangshme e regjimit brutal të diktatorit Bashar al Assad në Siri ka çuar në zbulimin e shumë vendeve të errëta ku qeniet njerëzore janë masakruar, torturuar, përdhunuar dhe gjymtuar për 40 vitet e fundit. Një prej tyre ishte burgu famëkeq Sednaya. Më 8 dhjetor, brenda ambienteve të burgut u zbulua një birucë e nëndheshme, ku u bllokuan mijëra njerëz. Këta individë u dënuan të kalben atje, por me rënien e Damaskut dhe fundin e tiranisë së Asadit, po bëhen përpjekje për të zbuluar këtë vend të errët dhe për të shpëtuar ata që janë ende të bllokuar në të.
Deri tani 30 mijë të burgosur, përfshirë gra dhe fëmijë, në burgje të ndryshme janë liruar nga grupet e armatosura kundër regjimit.
Shumë të burgosur nuk e kishin idenë se çfarë kishte ndodhur jashtë mureve të burgut. Disa nuk ishin në dijeni se Hafez al-Assad, babai i Basharit, kishte vdekur 24 vjet më parë, ndërsa të tjerë gabimisht besuan se Sadam Huseini ishte ende gjallë dhe përgjegjës për lirimin e tyre.
Megjithatë, një realitet i zymtë doli shpejt në dritë pasi mbi 100,000 "të burgosur politikë" të liderit të rrëzuar të regjimit Asad mbeten të bllokuar, sipas BBC, duke cituar Guvernatorin e fshatit të Damaskut, të paaftë për t'u liruar për shkak të një sistemi elektronik të projektuar posaçërisht.
Të burgosurit u panë përmes monitorëve të CCTV, por arritja tek ata nuk ishte e lehtë.
"Thertore njerëzore"
Burgu Sednaya, i njohur si "Thertorja e Njeriut", ndodhet afër Damaskut, kryeqyteti i Sirisë, dhe përbëhet nga shumë kate, duke përfshirë disa nivele nëntokësore të quajtura "ndërtesat e kuqe".
E ndërtuar në vitin 1987, fitoi famë si një qendër torture për "të burgosurit politikë", kryesisht civilë dhe aktivistë që kundërshtojnë regjimin e Asadit.
Raportet tregojnë se këto qeli nëntokësore janë në errësirë të plotë, me ventilim minimal dhe të burgosurit tani mbetën pa ushqim dhe ujë.
Ndërsa koha po kalon për ata që ishin nën tokë, thirrjet urgjente për ndihmë për të hyrë në godinat e kuqe u bënë më të forta. Helmetat e Bardha, grupi i mbrojtjes civile të Sirisë, u përgjigjën dhe thanë se kishin vendosur pesë ekipe të specializuara në Sednaya për të hetuar raportet e qelizave të fshehura nëntokësore.
Këto ekipe përfshijnë ekspertë të kërkim-shpëtimit, specialistë të thyerjes së mureve, ekuipazhe për hapjen e dyerve prej hekuri, qen të trajnuar dhe reagues mjekësorë.
Grupi thotë, "Ekipet përbëhen nga njësi kërkimi dhe shpëtimi, specialistë të thyerjes së mureve, ekuipazhe për hapjen e dyerve të hekurit, njësi të trajnuar qensh dhe reagues mjekësorë".
Dy ekipe filluan të veprojnë në mesnatë, të udhëhequr nga individë të njohur me strukturën e burgut. Ekipet e tjera përballen me vonesa për shkak të kushteve të këqija të rrugës dhe trafikut të rënduar.
Guvernatori i fshatit të Damaskut u ka bërë thirrje ish-ushtarëve të regjimit dhe punonjësve të burgjeve që të ofrojnë kode për bravat elektronike në dyert e nëndheshme për të burgosurit, disa prej të cilëve "pothuajse u mbytën për vdekje" nga mungesa e ventilimit.
Guvernatori tha se ata nuk kanë qenë në gjendje t'i hapin ato për të liruar "më shumë se 100,000 të burgosur që mund të shihen në monitorët e CCTV".
'E lënë të kalbet'
Videot që qarkullojnë në mediat sociale përshkruajnë mijëra të burgosur të bllokuar nën shtresa betoni, duke mos parë kurrë dritën e ditës. Aktivistët i kanë përshkruar këto imazhe si dëshmi të tmerrshme të të burgosurve që mbahen në izolim, të lënë të kalben.
Përpjekjet për lirimin e të burgosurve vazhdojnë, me autoritetet paralajmërojnë se shumë prej tyre "pothuajse po mbyten për vdekje" për shkak të mungesës së ventilimit.
Kreu i Helmetave të Bardha shkroi në Twitter në orën 4:37 GMT se disa zona, përfshirë kuzhinën dhe furrën, ishin hapur, por ende nuk ishin gjetur bodrume apo dyer të fshehura.
“Ne jemi të përgatitur për më të keqen, por vazhdojmë të kërkojmë me dy udhërrëfyes me përvojë”, shkroi ai në llogarinë e tij në rrjetet sociale.
Një video ka qarkulluar në internet me "mijëra të bllokuar nën shtresa strukturash, duke mos e parë kurrë dritën e diellit", ku përdoruesit e mediave sociale thonë "Imazhet që dalin nga burgu Sednaya duhet të na ndjekin për shekuj që do të vijnë, të burgosur të mbajtur pa akuza në vetmi, të mbyllur, të lënë të kalben.”
"Kjo është "Thertorja e Njerëzve"të Sirisë."
Njerëzit pushtuan internetin me indinjatën e tyre ndaj birucave nëntokësore të zbuluara rishtazi.
Çfarë ndodhi në ato biruca?
Ekzistenca e Sednaya-s buron nga dekada të shkeljeve të të drejtave të njeriut. Të burgosurit iu nënshtruan torturave të rënda, sulmeve seksuale dhe mohimit të nevojave themelore.
"Torturoheshim ditën dhe përdhunoheshim natën," zbuloi Mira, një ish e burgosur në Sednaya, në një intervistë të mëparshme me TRT World.
Mira mbeti shtatzënë si pasojë e sulmeve të përsëritura nga ushtarët e regjimit. “Gjithçka brenda meje ka vdekur”, tha ajo. "Unë jetoj vetëm për fëmijët e mi - për arsimimin, shëndetin dhe të ardhmen e tyre."
Shumë fëmijë të lindur në robëri, produkt i dhunës seksuale sistematike brenda burgut, nuk kishin njohur kurrë jetë jashtë mureve të tij.
Të dielën, këta fëmijë u liruan përkrah nënave të tyre, duke përjetuar më në fund një botë përtej tmerreve të Sednaya.
Duke folur më parë për TRT World, një ish-kujdestar, Hamza, i cili punoi në burgun Saydnaya për një vit, tha: "Ne pamë torturat dhe dhimbjet e të burgosurve, fytyrat e tyre ishin të shpërfytyruara, shpina dhe trupat e tyre ishin të mavijosur, këmbët e tyre të fryra".
“Ata duhej të flinin në këmbë, të hanin dhe të bënin jashtëqitjen në të njëjtin vend, nuk kishte banjë. Ndonjëherë ata vdisnin edhe në këmbë”, kujton ai.
Ai tha: “Shumë! Shumë! Kaq shumë vdiqën, nuk mund t'i numëronim."
Një raport i vitit 2022 nga Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut e përshkroi Sednaya si një "kamp vdekjeje", duke vlerësuar se mbi 30,000 të burgosur vdiqën midis 2011 dhe 2018 nga ekzekutimet, uria dhe mungesa e kujdesit mjekësor.
Raporti i Amnesty International për vitin 2017 e etiketoi atë një "thërtore njerëzore", duke pretenduar se ekzekutimet ishin sanksionuar në nivelet më të larta të regjimit të Asadit - një pretendim që qeveria e hodhi poshtë si "të pabazë".
Numri i saktë i vrasjeve mbetet i panjohur.
Grupet e të drejtave të njeriut kanë identifikuar mbi 27 qendra ndalimi nën kontrollin e Asadit, ku torturat dhe vrasjet janë rutinë. Një dezertor kontrabandoi dhjetëra mijëra foto që dokumentonin të arrestuarit e vrarë, duke zbuluar shkallën e mizorive të kryera në këto objekte/Trtworld