A mundet të bësh publicitet me vdekjen? /Vdekja e sajuar e aktores indiane ndez debatin mbi etikën
MUMBAI - Një postim në mediat sociale që pretendonte se një aktore indiane kishte vdekur për shkak të kancerit të qafës së mitrës dhe një video pasuese që njoftonte se ajo ishte gjallë, ka ndezur një debat të furishëm mbi enigmat etike që rrethojnë fushatat e publicitetit në internet. Të premten, llogaria zyrtare e Poonam Pandey në Instagram postoi një deklaratë duke thënë se aktorja 32-vjeçare kishte "luftuar me guxim sëmundjen" por më pas vdiq. Shumë i besuan postit; Mediat raportuan lajmin për vdekjen e saj brenda pak minutash dhe rrjetet sociale ishin plot homazhe për aktoren.
Pandey ka luajtur në disa filma, por ajo u bë një sensacion në internet për shkak të postimeve të saj të diskutueshme dhe fushatave publicitare.
Në vitin 2011, aktorja premtoi se do të zhvishej lakuriq nëse skuadra indiane e kriketit fitonte Kupën e Botës, megjithëse ajo nuk iu përmbajt atij premtimi.
Vetëm një ditë pas "vdekjes" së saj, Pandey postoi një video duke thënë se ajo "e kishte sajuar vdekjen e saj" dhe se postimi në Instagram për 1.3 milionë ndjekësit e saj ishte pjesë e një fushate në rrjetet sociale për të ndërgjegjësuar rreth kancerit të qafës së mitrës.
“Papritmas ne të gjithë po flasim për kancerin e qafës së mitrës, apo jo? Pandey thotë në video, duke shtuar se ajo ishte "krenare" për atë që, lajmi i vdekjes së saj, "ishte në gjendje të arrinte".
Kanceri i qafës së mitrës shpesh quhet "vrasës i heshtur" sepse nuk shfaq simptoma të dukshme në fazat e hershme. Pas kancerit të gjirit, ai është kanceri i dytë më i zakonshëm tek gratë në Indi, me mbi 77,000 gra që vdesin nga kjo sëmundje çdo vit.
Por është gjithashtu një nga kanceret më të parandalueshëm, pasi vaksina HPV (virusi i papillomës njerëzore) mbron kundër shtameve të virusit që shkaktojnë kancer me rrezik të lartë. Por gratë këshillohen të vazhdojnë kontrollet e rregullta të kancerit të qafës së mitrës pasi vaksina nuk mbron nga të gjitha llojet e HPV-së që shkaktojnë kancer.
Të enjten, një ditë përpara se Pandey të falsifikonte vdekjen e saj, Ministrja e Financave e Indisë, Nirmala Sitharaman njoftoi se qeveria po merrte hapa për të vaksinuar vajzat nga 9 deri në 14 vjeç, megjithëse ajo nuk përmendi detaje specifike rreth fushatës.
Koha e postimit të Pandey bëri që shumë përdorues të mediave sociale të spekulonin se ishte pjesë e strategjisë së qeverisë për të reklamuar vaksinën HPV, por as qeveria dhe as Pandey nuk kanë krijuar një lidhje midis tyre.
Gjatë fundjavës, postimi dhe videoja e saj gjeneruan një debat rreth metodës së përdorur për të tërhequr vëmendjen ndaj një çështjeje serioze si kanceri i qafës së mitrës.
Ndërsa disa njerëz lavdëruan fushatën e mediave sociale për "shokuesin" njerëzor, mjaftueshëm për t'i bërë ata të kujdesen për sëmundjen, shumë e kritikuan atë si të pandjeshme ndaj atyre që luftonin vërtetë me kancerin ose njerëzit që kishin humbur anëtarët e familjes nga sëmundja.
"Vdekja nuk është shaka," shkroi një përdorues në X (ish-Twitter), ndërsa një tjetër, i cili kishte humbur babanë e tij nga kanceri kur ai ishte fëmijë, tha se e konsideronte këtë fushatë shqetësuese pasi ajo i solli kujtime të vështira.
Disa kritikuan gjithashtu mediat për raportimin ku deklarohej vdekja e Pandey pa verifikuar lajmin.
"Vdekja e Poonam Pandey u pasua nga vdekja e mediave indiane. Asnjë verifikim, asnjë kontroll faktesh... Asnjë nga këto nuk kishte rëndësi. Ajo është rikthyer në jetë sot. Nuk mund të them të njëjtën gjë për gazetarinë tonë", ka shkruar një përdorues. në X.
Megjithatë, disa gazetarë e mbrojtën vendimin e tyre duke thënë se ai ishte shpërndarë nga “llogaria zyrtare në Instagram” e aktores.
Të shtunën, Schbang - agjencia e mediave sociale përgjegjëse për krijimin e fushatës - u kërkoi falje atyre që u "dëmtuan" nga fushata.
"Veprimet tona u nxitën nga një mision i vetëm - për të rritur ndërgjegjësimin në lidhje me kancerin e qafës së mitrës," tha agjencia në një deklaratë, ndërsa ndau gjithashtu statistika në lidhje me prevalencën e sëmundjes në Indi.
Agjencia gjithashtu tha se nëna e Pandey kishte luftuar me kancerin dhe se ajo "e kupton rëndësinë e parandalimit dhe kritikën e ndërgjegjësimit, veçanërisht kur ekziston një vaksinë në dispozicion".
Por reagimi ndaj fushatës nuk është shuar ende.
Kjo i ka bërë njerëzit të pyesin nëse është në rregull që dëshira për të qenë sa më efektif,sa më rezultativ të tejkalojë etikën kur bëhet fjalë për krijimin e fushatave "virale" si kjo.
Disa kanë pyetur gjithashtu se kush është përgjegjës për vendosjen e këtyre standardeve etik - a janë reklamuesit, media apo shikuesit? - BBC