Bota po ndërton një sistem të ri tregtar, duke lënë Amerikën jashtë
Përballë kaosit në rritje, Bashkimi Evropian dhe shumë vende të tjera po kërkojnë të krijojnë një lidhje tregtare globale që është më pak e ndjeshme ndaj tarifave amerikane.
Kaoset tregtare po i shtyjnë aleatët e Amerikës të afrohen më shumë me njëri-tjetrin, dhe të largohen gjithnjë e më shumë nga SHBA. Në këtë kontekst, Bashkimi Europian po përpiqet të pozicionohet në qendër të një harte të re globale tregtare.
Blloku prej 27 vendesh mësoi këtë fundjavë se SHBA do t’i vendosë tarifa 30% duke nisur nga 1 gushti. Ursula von der Leyen, presidente e Komisionit Evropian, u zotua të vazhdojë negociatat, dhe të kundërpërgjigjet nëse është e nevojshme.
Por kjo nuk është e vetmja lëvizje. Europa, si shumë partnerë të SHBA-së, po kërkon aleatë më të qëndrueshëm. “Ndërkohë, ne po thellojmë partneritetet tona globale, të mbështetura në parimet e tregtisë së ndershme dhe të bazuar në rregulla,” tha znj. von der Leyen, e cila do të flasë së bashku me presidentin e Indonezisë të dielën, në një kohë kur BE-ja po lehtëson barrierat tregtare dhe SHBA po kërcënon me tarifa të reja.
Kjo “pamje e dyfishtë” është bërë gjithnjë e më e zakonshme: SHBA përshkallëzon pasigurinë dhe tarifat, ndërsa BE dhe partnerët e tjerë ndërtojnë një sistem të ri tregtar më të pavarur nga Uashingtoni.
“Tregtia e lirë sjell zhvillim, punësim dhe qëndrueshmëri,” tha António Costa, president i Këshillit Evropian. “Ne do të vazhdojmë të ndërtojmë partneritete të forta tregtare në mbarë botën.”
Largimi nga SHBA nuk është i lehtë, duke qenë se është ekonomia më e madhe në botë. Por shumë vende ndihen të detyruara të diversifikojnë. Dhe sapo riorganizohen marrëdhëniet tregtare, kthimi pas bëhet edhe më i vështirë.
Kjo është pikërisht ajo që po ndodh sot.
Negociatorët e Bashkimit Evropian kaluan muaj të tërë në bisedime me homologët amerikanë, duke shpresuar se ishin pranë një marrëveshjeje: BE do të pranonte një tarifë bazë prej 10%, me përjashtime për sektorët kyç.
Por të enjten, Trump sinjalizoi se BE-së do t’i dërgohej një letër me tarifë të përgjithshme. Të premten, Shtëpia e Bardhë njoftoi zyrtarisht Brukselin se planet ishin rrëzuar. Të shtunën, Trump shpalli publikisht se BE do të përballej me tarifa 30%.
Paralelisht, ai njoftoi tarifa edhe për Meksikën (30%), Kanadanë (35%), dhe vende si Brazili (50%), Bangladeshi e Tajlanda (35%).
Edhe pse Trump është tërhequr më parë nga kërcënime të tilla dhe ka shprehur gatishmëri për negociata para 1 gushtit, atmosfera është gjithnjë e më armiqësore.
Gazetarët ekonomikë të NYT po analizojnë ndikimet në tregjet globale dhe jetën e qytetarëve.
Sipas Mujtaba Rahman nga Eurasia Group, Trump po “instrumentalizon pasigurinë” për të detyruar lëshime, ndërsa njoftimi i fundit përshkallëzoi thirrjet në Europë për një kundërpërgjigje të menjëhershme.
Bashkimi Evropian ka përgatitur një paketë hakmarrëse ndaj tarifave të Trump, që pritet të hyjë në fuqi të martën, nëse nuk pezullohet. Brando Benifei i Parlamentit Evropian kërkoi që kjo paketë të zbatohet dhe të përgatitet një kundërpërgjigje më e ashpër deri më 1 gusht. “Trump po përpiqet të përçajë dhe frikësojë Europën,” tha ai.
Ambasadorët e BE-së do të mblidhen të dielën për të diskutuar përgjigjen. Por përtej reagimit të menjëhershëm, BE po përpiqet të forcojë lidhjet me aleatë të rinj. Që prej shkurtit, unioni ka përshpejtuar marrëveshjet tregtare me Kanada-n, Britaninë, Indinë, Afrikën e Jugut, Amerikën Latine dhe Azinë. Edhe vende si Kanadaja, Brazili dhe Meksika po ndjekin të njëjtën qasje.
Zyrtarët evropianë kanë sugjeruar ndërtimin e një strukture të re tregtare që përjashton SHBA-në dhe Kinën, të cilat kritikohen për politikën e subvencioneve dhe mbiprodhimit.
Një marrëveshje e re tregtare me Indonezinë, që u njoftua këtë javë, pritet të ulë tarifat “afër zeros”. Ministri indonezian paralajmëroi se mbi 300,000 punë mund të humbasin nëse tarifat amerikane zbatohen, por Evropa mund të jetë një alternativë tregtare.
Analistët shtrojnë pyetjen nëse aleatët e SHBA-së do të shkojnë më tej, duke bashkërenduar një front të përbashkët ekonomik kundër Trump. “Koordinimi do të ishte zgjidhja më racionale,” tha Jacob Funk Kirkegaard nga Bruegel.