"Arkipelagu i torturës"/P.ërdhunime, t.ortura, v.rasje: Veprat k.riminale të forcave të Asadit dalin në dritë
Që nga shpërthimi i luftës civile në Siri në vitin 2011, regjimi i Bashar Asadit është përballur me akuza të shumta për shkelje të pamëshirshme të të drejtave të njeriut, duke përfshirë torturat, përdhunimet dhe ekzekutimet. Ndërsa rënia e sundimtarit të vijës së ashpër u shpalos ditët e fundit, hetuesit e OKB-së po bëjnë thirrje për përgjegjësi në nivelin më të lartë për këto abuzime.
Fotot e Cezarit
Në vitin 2013, një dezertor i njohur vetëm si "Cezari" nxori kontrabandë mbi 55,000 fotografi të ndjeshme të bëra midis 2011 dhe 2013.
Imazhet, të verifikuara nga ekspertët, përshkruanin trupa të torturuar, të uritur dhe të shpërfytyruar në burgjet siriane.
Një imazh tregonte qindra kufoma në një kasolle, të mbuluar me plastikë për varrim.
Regjimi i Asadit i hodhi poshtë fotot si "politike", por dëshmia e Cezarit para një komiteti të Kongresit të SHBA-së ndihmoi në frymëzimin e ligjit të vitit 2020, që SHBA të vendos sanksione ekonomike ndaj Sirisë.
Në një lëvizje të rëndësishme të vitin 2022, Gjermania, Suedia dhe Franca filluan ndjekjen penale të anëtarëve të rangut të lartë të inteligjencës të Sirisë.
Në korrik, një operacion i koordinuar evropian çoi në arrestimin e tetë individëve të lidhur me krimet kundër njerëzimit, të njohur si operacioni "Cezari".
Hetuesit tani kanë një listë me mbi 4,000 zyrtarë përgjegjës për këto shkelje.
Arkipelagu i torturës
Human Rights Watch shpiku termin "arkipelag torture" në 2012 për të përshkruar rrjetin e burgjeve të drejtuara nga qeveria ku abuzimi sistematik ishte i shfrenuar.
Këto burgje ishin vende të mizorisë së papërshkrueshme, duke përfshirë goditjet elektrike, sulmet seksuale dhe ekzekutimet simuluese.
Deri në vitin 2022, Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut raportoi se mbi 100,000 individë kishin vdekur në këto objekte që nga fillimi i konfliktit.
Në vitin 2023, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (ICJ) urdhëroi Sirinë të ndalonte trajtimin çnjerëzor në burgjet e saj.
Përdhunimi dhe dhuna seksuale
Dhuna seksuale ka qenë një shenjë dalluese e taktikave të luftës të regjimit të Asadit.
Në vitin 2020, shtatë refugjate siriane paraqitën një ankesë në Gjermani, duke detajuar përvojat e tyre të përdhunimit, abortit të detyruar dhe goditjeve elektrike nga viti 2011 deri në 2013.
OKB-ja raportoi në vitin 2018 se dhuna seksuale nga forcat pro-Assad ishte sistematike, me mijëra gra dhe vajza të dhunuara.
Që nga nëntori 2024, Rrjeti Sirian për të Drejtat e Njeriut konfirmoi të paktën 11,553 raste të dhunës seksuale që nga viti 2011, me shumicën e fajësuar për qeverinë e Asadit.
Shfarosja
Në vitin 2016, hetuesit e OKB-së i etiketuan veprimet e qeverisë siriane si "shfarosje", një krim kundër njerëzimit.
Kjo u mishërua nga burgu Sednaya, i njohur për praktikat e tij brutale.
Amnesty International e përshkroi atë si një "thërtore njerëzore" ku të burgosurit ekzekutoheshin sistematikisht, disa pas torturave të tmerrshme.
Shtetet e Bashkuara evidentuan gjithashtu një "krematorium" në Sednaya që përdoret për të asgjësuar trupat e mijëra viktimave.
Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut vlerësoi më vonë se 30,000 individë vdiqën në Sednaya, shumë prej të cilëve u torturuan deri në vdekje.
Armët kimike
Forcat e Asadit janë përfshirë në sulme të shumta me armë kimike, më famëkeqja në vitin 2013 pranë Damaskut, kur gazi sarin thuhet se vrau 1000 njerëz.
Mbikëqyrja e armëve kimike OPCW konfirmoi se ushtria siriane përdori agjentë kimikë në sulmet në Latamne në vitin 2017.
Franca, në vitin 2023, lëshoi urdhër-arreste ndërkombëtare për Assadin, vëllain e tij dhe dy gjeneralët, duke i akuzuar ata për bashkëpunim në këto sulme.
Qeveria e Asadit ka mohuar të gjitha akuzat për përdorimin e armëve kimike./DS/Mexhlis