Çfarë avantazhesh ofron për Arabinë Saudite fitorja e Trumpit?!
Ndërsa bota priti rezultatin e zgjedhjeve presidenciale të Shteteve të Bashkuara, Lindja e Mesme po sheh tensione në rritje midis Tel Avivit dhe Teheranit, si dhe luftërat e vazhdueshme në Gaza dhe Liban, dhe krizat në Jemen. Kushdo që fiton ka shansin të riformësojë politikën e jashtme të SHBA-së në rajon, dhe nëse e bëjnë këtë, shumë shtete të Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit (GCC) shpresojnë që presidenti i zgjedhur të mbajë paqen në krye të axhendës diplomatike.
Por ndërsa qasja e Trump ndaj Lindjes së Mesme përgjithësisht pritet të jetë agresive dhe e paparashikueshme, për shumë Harris përfaqësonte stabilitetin dhe një vazhdimësi të politikave të administratës Biden. Mbretëria e Arabisë Saudite po vëzhgon nga afër, pasi Trump dhe Harris mund të kenë pikëpamje krejtësisht të ndryshme për çështje të rëndësishme për Riadin, siç është marrëveshja bërthamore e Iranit, marrëveshjet ushtarake të Uashingtonit me mbretërinë ose gjendjen e punëve të Jemenit ose Sudanit.
Në planin afatgjatë, cili rezultat do të ishte më i favorshëm për Riadin: një rikthim i Trump apo një fitore për Harris? Të dy kandidatët kanë diçka - por jo gjithçka - që dëshiron Arabia Saudite.
Riadi dhe JCPOA
Kur Trump u tërhoq nga Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit (JCPOA) në maj 2018, ai zgjodhi të zbatonte një fushatë "presioni maksimal" ndaj Iranit dhe të rivendoste sanksionet ndaj Teheranit. Në të kundërt, gjatë kohës së saj si senatore amerikane, Harris në 2019 deklaroi se SHBA do të ribashkohej me marrëveshjen bërthamore të Iranit të vitit 2015 nëse ajo zgjidhej presidente.
Që nga afrimi i tyre në vitin 2023, Irani dhe Arabia Saudite kanë përmirësuar lidhjet, por gjurmët e rivalitetit Riad-Tehran mund të vazhdojnë. Megjithatë, shumë ekspertë besojnë se një marrëveshje e ringjallur JCPOA do t'i përshtatej interesave të mbretërisë.
Dr. Theodore Karasik, një anëtar jorezident në Fondacionin Jamestown në Uashington, DC tha për TRT World se një marrëveshje e re do të lejonte një de-përshkallëzimin rajonal. Kjo do ta ndihmonte Saudinë në një kohë kur i duhet të frenojë shpenzimet e mbrojtjes dhe në vend të kësaj të fokusohet në megaprojektet e vitit 2030.
"Duket se një fitore e Harris do të ndihmonte për të nisur një proces të tillë më herët sesa më vonë nëse Izraeli dhe Irani mund të përmbahen nga sulmi ndaj njëri-tjetrit," tha Karasik.
Zeeshan Shah, një analist në FINRA në Uashington, i tha TRT World se një marrëveshje e re për të kufizuar programin bërthamor të Iranit do të ishte një zhvillim pozitiv nga këndvështrimi i Riadit.
Duke vënë në dukje se ka patur zhurmë për investime të mundshme saudite në Iran, Shah tha, "një JCPOA e ringjallur madje mund të jetë një ndihmë për investimet e mëdha saudite pasi Irani do të ishte një treg i madh i pashfrytëzuar për ta".
Ai shtoi se një marrëveshje e tillë mund të ndodhë nën Harris, por edhe Trump.
Shah tha që meqenëse ish-presidenti ka lënë të kuptohet se ai nuk është i interesuar për konflikt me Iranin dhe "duke e ditur se Trump përdor një qasje kryesisht transaksionale ndaj politikës, ai mund të jetë i përshtatshëm për t'u marrë me Iranin. Por si do të ndodhin ato marrëveshje dhe a mund të çojnë ato për një hapje me Iranin është supozimi i kujtdo."
Marrëveshjet ushtarake SHBA-Saudite
Riadi ka qenë prej kohësh duke nxitur krijimin e një pakti sigurie që përfshin bashkëpunimin civil bërthamor me Uashingtonin. Por kur bëhet fjalë për marrëveshjet ushtarake, a mund të fitojë Arabia Saudite më shumë nën drejtimin e Trump dhe të çojë përpara ambiciet e saj si shteti më i madh arab?
Në mandatin e tij të mëparshëm, Trump kishte njoftuar një marrëveshje të madhe armësh me vlerë 110 miliardë dollarë me Riadin, megjithëse ajo ngjalli polemika pasi bazohej në verbalizimet e qëllimit, jo në kontrata. Nga ana tjetër, administrata Biden ngriu shitjet ushtarake në Arabinë Saudite në vitin 2021 dhe më pas i rifilloi ato në gusht të këtij viti.
Sipas Karasik, "më shumë (marrëveshje) janë në gatishmëri për miratim dhe marrëdhëniet ushtarake SHBA-Saudite vazhdojnë të jenë të shëndetshme." Megjithatë, ai ra dakord që një administratë Trump mund t'i shesë më shumë armë Arabisë Saudite.
Por marrëveshjet ushtarake mund të bëhen "një thikë me dy tehe për Riadin", sipas Dr. Nicolai Due-Gundersen, themelues i Understanding MENA në Londër.
Trump kishte përmendur se "SHBA nuk është polici i Lindjes së Mesme" dhe ai mund të presë kompromise më të ashpra, siç është normalizimi i marrëdhënieve me Izraelin.
Ndërsa Presidenti, Donald Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv në 2019 për të rritur sanksionet ndaj Iranit
"Kjo mund të përfshijë nxitjen që Riadi të nënshkruajë Marrëveshjen e Abrahamit, pasi kjo përputhet me nocionin e Trump që shtetet e Lindjes së Mesme janë më të ndërvarura në sigurinë e tyre sesa t'i kthehen SHBA-së," tha Due-Gundersen.
Sipas Shahut, mbretëria do të ishte një përfituese e madhe për shkak të marrëdhënieve të ngrohta që Trump ka me familjen mbretërore saudite, duke shtuar se kontakti mes sauditëve dhe Trump ka vazhduar pasi ai u largua nga detyra nëpërmjet dhëndrit të Trump, Jared Kushner.
Jemeni dhe Sudani
Disa çështje të tjera kyçe për Arabinë Saudite përfshijnë fushatën e saj ushtarake kundër rebelëve Houthi të mbështetur nga Irani në Jemen.
Në mandatin e tij të mëparshëm, Trump kishte mbështetur Riadin për çështjen e Jemenit duke e riformatuar çështjen e ruajtjes së municioneve amerikane të mbajtura nga administrata e ish-presidentit Barack Obama. Trump gjithashtu kishte vënë veton ndaj legjislacionit për të ndaluar mbështetjen e Uashingtonit për fushatën ushtarake saudite.
Në të kundërt, administrata Harris ka më shumë gjasa të negociojë me Iranin për konfliktet në Jemen dhe Sudan. Sipas Karasik, Harris si presidente ka të ngjarë të vazhdojë të njëjtat politika të Bidenit në Sudan dhe Jemen.
Bregdeti i Detit të Kuq, me Sudanin dhe Jemenin, është një kazan strategjik dhe taktik që po sfidohet gjithnjë e më shumë nga aktorët armiqësorë shtetërorë dhe joshtetërorë. Ose administrata e re do të duhet të marrë në konsideratë rolin në rritje të Turqisë në Detin e Kuq dhe Bririn e Afrikës si pjesë e analizës dhe zgjidhjes përfundimtare”, shtoi ai.
Të tjerët
Nëse Kamala Harris do të fitonte presidencën, disa analistë mendojnë se ajo do të kishte më shumë gjasa të negocionte me Iranin për konfliktet rajonale (Të tjera).
Në rast të një fitoreje të Harrisit, Shahu tha se ai priste që do të bëhej më shumë presion mbi Izraelin për të pranuar një armëpushim pasi kjo do t'i jepte fund justifikimit të Huthëve që sulmonin anijet dhe Izraelin. Por nëse Houthitë vazhdojnë sulmet e tyre, unë do të prisja politika e vazhdueshme e SHBA-së për të goditur Houthi-t”.
Qëllime të ngjashme
Nga një këndvështrim i përgjithshëm, pavarësisht një ndryshimi në qasje, politikat e Trump dhe Harris ndajnë synime të ngjashme në Lindjen e Mesme, të tilla si vendosja e një armëpushimi në Gaza, lehtësimi i tensioneve përgjatë kufirit Izrael-Liban dhe ndalimi i sulmeve Houthi në Detin e Kuq. Kështu, si një shtet udhëheqës i GCC, mbretëria ka të ngjarë të ketë kushte të shkëlqyera me secilën administratë.
Megjithatë, për të kundërpeshuar ndikimin e Kinës, Gundersen parashikoi se Harris "do të angazhonte në mënyrë diplomatike lojtarët kryesorë në Lindjen e Mesme" si Turqia, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Katari "dhe do të kishte një qasje të ngjashme me Arabinë Saudite".
Megjithatë, nën Trumpin, do të kishte "mbështetje më të fortë për Izraelin dhe armiqësi më të madhe ndaj Iranit", sipas Karasik, "Nëse Harris fiton, prisni që ajo të udhëtojë në Gjirin Persik. Nëse Trump fiton, prisni që Gjiri të vizitojë Uashington DC."
Dhe, nëse ndodh ndonjë "shkëmbim i dhunshëm kinetik" midis Izraelit dhe Iranit, Karasik tha se korniza e mësipërme diplomatike do të ndryshonte në mënyrë dramatike, pasi fuqitë ndërkombëtare "përplasen për të rivendosur rendin në thelbin e Lindjes së Mesme"./trtworld