Cila është ngritja e dënueshme e zërave nëpër xhamia? / Ku qëndron shenjtëria e "vërtetë" e xhamisë?
Asnjëherë nuk lejohet që xhamitë të përdoren për ngritjen e herezive dhe futjen e besëtytnive, risive, asnjëherë xhamitë nuk duhet të jenë objekt i pazareve me doktrinën islame dhe as strukturimit të interesave sektare qoftë me prejardhje vendore por po ashtu të huaj . Siç nuk lejohet të ushqehet nëpërmjet tyre individë okult me besim të dyshimtë dhe projekte që nuk i shërbejnë qëllimit të vërtetë të ndërtimit të tyre, sepse xhamitë nuk janë themeluar për këtë. 'Aty ka burra që dëshirojnë të pastrohen mirë, e All-llahu i do të pastrit' Tevbe 108, kështu shpesh xhamia ka qenë qendra e jetës komunitare të besimtarëve, ajo në kohën e pejgamberit alejhi selam është përdorur edhe si fjetore, spital, odë burrash, kuvend lufte etj. Pra e gjitha kjo për të maksimizuar rolin e tyre si faltore por edhe si fanar në ndricimin e të vërtetave për umetin islam, si dhe në zbrapsjen e të pavërtetave.
Allahu thotë: "E sikur All-llahu të mos i zbrapste disa me disa të tjerë, do të rrënoheshin manastiret, kishat, sinagogat e edhe xhamitë që në to përmendet shumë emri i All-llahut. E All-llahu patjetër do ta ndihmojë atë që ndihmon rrugën e Tij, se All-llahu është shumë i fuqishëm dhe gjithnjë triumfues" Haxh 40. Është shumë interesante sesi Allahu në këtë ajet përmend zmbrapsjen e disave me disa të tjerë, e më pas potencion xhamitë si vend që përmendet Allahu po para tyre sinagogat apo manastiret. Kjo për të treguar se faltoret duhet të krijojnë drejtësi e cila do të jetë e aftë më pas ti ofrojë mbrojtje këtyre institucioneve, sidomos xhamisë, në të cilën përmendet vetëm emri i Zotit. E më pas Allahu përmend ngadhënjimin si virtyt i atyre që pavarsisht nga vendodhja, janë kontribues të kauzës hyjnore duke mos u bërë palë me asnjë tirani qoftë fizike apo metaforike, laike apo religjoze.
Këto kohë kemi marrë mjaft kritika (shumë shpesh jo profesionale) duke e parë xhaminë si vend që artikulohen vetëm 'fjalë hyjnore', nuk lëvizet aspak nga vendet ku je ulur në fillim edhe po u ngrite, ngritesh për të ikur, pra një mauzole në tërë kuptimin e fjaës, ndaj asgjë tjetër me përjashtim të liturgjisë fetare nuk është e lejuar të zhvillohet në të. Por a është ky shikim ai që i afrohet xhamisë apo ndonjë manastiri ku gjërat vlerësohen më tepër se konceptet? Ku nuk shikohet përtej hundës dhe kuptimit të dikujt apo dikujt tjetër, po sikur edhe hunda edhe kuptimi i dikujt të jenë shuumë të shkurtër? Gjithsesi nuk po themi që në xhami duhet të bëhet gjullurdi por.....
Gjithsesi i hedhim një sy argumenteve fetare se cfarë thonë:
Xhabir bin Semrete ka thënë se Pejgamberi alejhi selam nuk ngrihej nga vendi i faljes së tij tek e cila falte namazin e mëngjesit derisa lindte dielli, e kur dielli ngrihej mbi horizont, ai largohej nga vendfalja. Ndërsa sahabët bënin muhabete midis njëri tjetrit duke kujtuar historitë e kohës para islame, duke qeshur me të madhe ndërsa ai a.s buzëqeshte" E transmeton Muslimi 670
Thotë Neveviu në 'el mexhmuu' 2/177: Lejohet diskutimi me fjalë të lejuara në xhami si dhe duke përmendur hallet e kësaj bote (apo punët e saj) apo diskutime të tjera të hijshme, edhe nëse ato shoqërhen me të qeshura për aq kohë sa ato janë biseda që përmbajnë verbalizime të lejuara , kjo duke u argumentuar me këtë hadith"
Në xhami shpesh përdoren amplifikatorët e zërit, por a mundet të thuhet se ajo është zhurmë dhe prishje e qetësisë së xhamisë, edhe pse goxha e zhurmshme? Askush nuk mundet ta pranojë këtë formë, madje dijetarët thonë se përdorimi i tyre mundet të jetë edhe obligim pasi ato janë mjet në realizimin e një qëllimi sheriatik (adhurimi) siç është edhe namazi. Kështu nganjëherë për realizimin e disa objektivave të rëndësishme bien disa vepra orientuese apo sekondare. E në këtë sens ballafaqimi me atë që e prish besimin dhe orientimin tonë shpirtëror duke manipuluar praktikat e shëndetshme drejt tjetërsimit sekular, është prerogativë e rëndësishme e atij institucioni i cili në fenë tonë quhet, urdhërimi për të mirë dhe ndalimi nga e keqja. Institucion i cili përshtatet sipas kohës dhe domodoshmërive, në modele dhe aplikime të ndryshme.
Në kohën e pejgamberit a.s disa të rinj Etiopas erdhën para pejgamberit a.s në xhami duke performuar me shtuzat e tyre. Ajo që bënë ata të rinj duke luajtur me shtiza para profetit a.s , nuk ishte akrobaci, por lojëra lufte. Ibn Haxheri ka thënë në “Feth el-Bari” (2/445): “Kjo është përdorur si dëshmi për lejimin e lojës me armë, duke kërcyer, me qëllim stërvitjen për luftë dhe ta inkurajimin e saj”.
Në “Merkatul Mefatih” (5/2120) thuhet: “Por atyre iu lejua vetëm sepse loja e tyre me shtiza konsiderohej pjesë e përgatitjes për luftë ndaj armiqve të Zotit të Madhëruar, kështu që u bë një akt adhurimi me qëllim në vetvete ashtu sikurse, gjuajtja me shtiza (sic nxitet në disa hadithe të tjera)”. Pra për shkak të largimit të së keqes më të madhe, armikut të jashtëm, u lejua brenda xhamisë edhe ngritja e zërave dhe kërcimi i luftës i cili nuk do të kishte aspak kuptim nëse do të ishte bërë thejsht për argëtim.
Disa të tjerë hodhën tezat sipas asaj që thuhet në Kuran, ku Allahu potencion ndalesën që të përkujtohet në to Allahu, si akt i dënueshëm i ngjashëm me atë që u veprua në xhaminë e rrugës së Kavajës, pra ajetin ku Allahu thotë: "E kush mund të jetë më mizor se ai që në xhamitë e All-llahut pengon të përmendet emri i Tij (të bëhet ibadet) dhe përpiqet për shkatërrimin e tyre. Atyre ndryshe nuk u takoi të hyjnë vetë në to, vetëm duke qenë respektues (të tyre e jo rrënues). Ata në këtë jetë kanë nënçmim e në botën tjetër dënim të madh." Bekare 114, ky ajet ka disa interpretime, prej tyre është thënë se i referohet ushtrisë së Elefantit që donin të shkatërronin Qaben, po ashtu është thënë se i referohet kurejshitve të cilët penguan pejgamberin dhe sahabët të falen në Qabe, ndërsa në një version thuhet se i referohet Bizantinëve të cilët e ndotën dhe e shkatërruan bejtul makdesin duke i penguar njerëzit nga xhamia (shih et-tefsiru el vesit), por ndoshta versioni më i saktë është se i referohet përgjithësisht situatave të ngjashme, pra atyre ku xhamia keqpërdoret apo njerëzit pengohen prej saj qoftë me mënyra të dhunëshme por edhe duke përdorur metoda heretike në kuptim apo okulte në veprim. Ndërsa për sa i përket fjalës 'mizor', me të kihet për qëllim: Shkelja e të drejtës së të tjerëve, duke e disponuar atë në një mënyrë të papranueshme , po ashtu quhet vendosja e diçkaje në një mënyrë tjetër nga ajo që meriton të vendoset.
Kështu kuptimi i kësj është se askush nuk është më i padrejtë se sa ai që bëhet pengesë midids xhamisë dhe adhurimit të Zotit në to dhe i shkatërron ato duke i rrënuar, siç bënë romakët dhe të tjerët me Jerusalemin. Ose duke e pezulluar adhurimin në të, siç bënë pabesimtarët kurejshit, atëherë ai i ka tejkaluar caqet e padrejtësisë së tij deri në ekstreme.
Kurtubiu në tefsirin e tij lidhur me këtë ajet thotë: Umeti ra dakord unanimisht se nëse një vend është caktuar në formë verbale (gojarisht me fjalë) për lutje , ai përjashtohet nga zotërimet e përgjithshme të pronarit të tij dhe bëhet publike për të gjithë muslimanët. Nëse një njeri ndërton një xhami në shtëpinë e tij dhe e rezervon atë për njerëzit që do apo e rezervon atë vetëm për veten, ajo do të mbetej pronë e tij ekskuzive dhe nuk do të realizohej qëllimi themelimit të një xhamie, nëse ai do ta bënte të aksesueshmë atë për të gjithë njerëzit, posedimi i tij mbi atë pronë do të ishte i njëjtë me të gjitha xhamitë e tjera publike pra jashtë juridiksionit të pronës së tij të dikurshme".
Pra ajo që dëshirojë të nënvizojmë me këto transmetime është se xhamitë nuk janë pronë e një personi apo grupi njerëzish por pronë e patjetërsueshme e 'Allahut', e drejta e Tij për tu adhuruar, ndërsa të tjerët janë thjesht mirëmbajtës të xhamive të Zotit. Ndaj askujt nuk i lind e drejtë absolute mbi to si prona të tij por e drejta është kudo me ata që derdhin mund për të. Sic edhe pejgamberi alejhi selam thoshte :"فإنَّ لِصَاحِبِ الحَقِّ مَقَالًا, pra i i zoti i një të drejte ka të drejtën e fjalës" Transmeton Buhariu. E drejta e fjalës është në anën e atij që e pengon herezinë dhe padrejtësinë (vjedhjen e votës, shitjen e parimeve, okultizin etj) të hyjë në dyert e saj, thotë pejgamberi alejhi selam “Vërtet kur njerëzit e vërejnë zullumqarin e nuk e kapin për dore (për ta penguar) ekziston rreziku që t’idënojë All-llahu përgjithësisht për atë shkak” Ebu Davudi, Tirmidhiu dhe Nesaiu.
Në historinë islame zërat nëpër xhami janë ngritur më tepër sesa një herë, madje në to janë bërë besatime (sikurse në kohën e Umerit kur iu dha në minber besa Ebu Bekrit- e transmeton Buhariu). Umeri po ashtu në xhaminë më të mirë atë të pejagmebrit a.s, ka korrigjuar me kamzhik të padrejtët dhe iniciatorët e fitneve të vërteta.Po ashtu transmetohet se sahabët, tabiiinët kanë folur kundër padrejtësive sic ndodhi edhe me Muavijen kur deshi ta kthejë nga kalifat në monarki dhe sahabët madje e kërcënuan duke u larguar prej saj, po ashtu transmetohet se një grua e kundërshtoi në mesin e hutbes Umerin, e padyshim ajo ishte poseduese e një të drejte, pakësimit të kostos së mehrit në atë rast, ndaj Umeri nuk e qortoi duke thënë se po ngre zërin kot apo po bën fitne por i dha të drejtë.
Ndërsa për sa i përket hadithit ku përmendet se ngritja e zërave ka të bëjë me shenjat e ditës së fundit, hadithi në fjalë është i dobët (madje i rraskapitur fare në shkencën e hadithit) në të gjitha rrugët e transmetimit më të cilin ka ardhur si hadith, të cilin e përshkruan si shenjë kiameti. Madje ajo që thuhet në hadith nuk ka të bëjë me ngritjen e zërave në esencë por me potere të panevojshme të kësaj bote . Psh hadithi : Në fund të kohës, do të ketë një popull, biseda e të cilëve do të bëhet në xhamitë e tyre, për të cilët Zoti nuk ka nevojë.”. Por ky hadith si dhe të tjerë në këtë sens janë shumë të dobët, sic përmend Dhehebiu në Mizan el I'tidal 1/307. Por edhe nëse do ta saktësonim jashtë dijetarëve të hadithit, ajo që nënkuptohet është biseda që nuk sjell dobi, ose që i huton adhuruesit dhe besimtarët, ose që dhunon shenjtërinë e xhamive.
Shenjtëria më e madhe e xhamisë janë besimtarët që adhurojnë Allahun, e jo muret e saj, por nëse besimtarëve u rrezikohet dinjiteti, u nëpërkëmbet e drejta për të zgjedhur dhe për tu përfaqësuar, atëherë shenjtëria automatikisht cënohet ndaj e drejta për ti frekuentuar xhamitë është e njëjta që i jep jetë fjalës dhe veprës, pasi ajo që është e sigurtë nga pejgamberi alejhi selam është se shenjë kiameti do të jetë frekuentimi i tyre nga të poshtërit dhe shtimi i konsumimit të gjërave të rëndomta në to. Pejgamberi a.s thotë : “Nuk do të vijë Kiameti derisa njerëzit të ulen në xhami dhe të mos ketë asnjë besimtar në mesin e tyre; biseda e tyre në të ka të bëjë tërësisht me çështjet e kësaj bote" Transmeton Hakimi në Mustedrek, ndaj çdo përpjekje për ta laicizuar xhaminë e cila është një KMSH në miniaturë, është rrezik që detyron ngritjen e zërave dhe lartësimin e kauzave të drejta. Ndërsa në një hadith tjetër thuhet se : "Në fund të kohës së kësaj bote, do të ketë njerëz që do të ulen në xhami, hallkë pas hallke (pra në safe apo të reshtuar), ndërsa imami i tyre është dunjaja" Saktëson shejh Albani në silsileh.
Në atë moment, namazi kishte mbaruar, besimtarët po dëgjonin fjalimin e myftiut gylenist dhe mbi të gjitha ajo nuk e dhunon shenjtërinë sepse i thotë atij që përpiqet të dhunojë doktrinën tonë dhe shenjtërinë e xhamive tona, Stop, kjo nuk është fusha jote e propagandës okulte, ky shesh adhrimi është i besimdrejtëve. Faktikisht, ajo ishte fjalë e drejtë pa eksese me akuza të vërteta (pra njëmend të faktuara) ndaj sektit gylenist dhe mbi të githa synonte pastrimin e xhamisë nga herezitë okulte dhe denoncimin në emër të besimtarëve të shitjeve të të drejtave të tyre esenciale. Pra ajo që u bë nuk kishte të bënte as më shitje as me blerje e as me ndonjë llaf prej llafeve të kësaj bote, por fjalë e drejtë përballë administratorit (prijësit) të padrejtë (shih : sherh rijad es-salihine rreth këtij hadithi).
T'i thuash të vërtetën të padrejtit të veshur me petkat e pozitës mund të përkufizohet si zbulimi i të vërtetave të pakëndshme për ata që janë në pushtet, ku njerëzit në pushtet do t'i konsiderojnë të vërtetat si një bezdi ndërsa njerëzit e rëndomtë do ti interpretojnë ato në lloj lloj formash duke e rrethuar të vërtetën me lloj lloj padrejtësish, kjo tek e fundit është realiteti i jetës së kësaj bote. Ndërsa nuk duhet të harrojmë se:"E drejtë e përkujdesjes së xhamive të All-llahut është vetëm e atij që i ka besuar All-llahut dhe ditës së mbramë e që e falë namazin sinqerisht (pa qëllime okulte duke u larguar nga padrejtësitë), jep zeqatin e nuk i frikësohet askujt pos All-llahut. Të tillët do të jenë të udhëzuarit (në rrugën e drejtë)" Teube 18.
Gjithmonë të guxishmit, dijetarët dhe të devotshmit e kanë ngritur zërin ndaj padretësive, Musa ndaj Faraonit, Ibn Tejmija ndaj Tatarëve, Seid ibn Xhubejri ndaj Haxhaxhit dhe imam Ahmedi ndaj kalifit abasid, sikurse edhe imam Neveviu i kritikonte vazhdimisht memalikët sunduesit e asaj kohe për shkak të padrejtësive që ata bënin kundrejt popullit. Ndërsa nuk duhet harruar se : "Padrejtësia kudo është një kërcënim për drejtësinë kudo". Këtë e dëshmuan edhe popujt para nesh, kjo pasi nuk ishte idhujtaria ajo që i shkatërroi ata por padrejtësitë e mëdha që ata bënin, si psh populli i Shuajbit peshonin mangët, Faraoni monopolizoi gjithçka në kohën e Musait, disa të tjerë shtypnin të varfërit në kulm etj etj, ndaj probelmi i gylenizmit nuk është vetëm kredoja okulte por, rryshfeti, maskarallëku, aroganca, përjashtimi, vjedhja e zgjedhjeve, shitja e votave, mos respektimi i statusit etj etj. Ndaj ky rrezik gylenist në xhamiat tona është kërcënim për drejtësinë kudo që është. Ndërsa shfajësimi tjetër i kësaj situate ishte vet objekti i ankesës ndaj të cilit ngritën zërin besimtarët, ky objekt nuk kishte të bënte kurrsesi me xhematin e asaj xhamie apo imamin e saj.
Transmetohet se Imam Ahmedi pati thënë:"Nëse unë hesht por edhe ju heshtni, atëherë si do ta njohë injoranti autentiken nga joautentikja, të vërtetën nga e kota?"Mexhmū'ul-Fetava 28/231-232